Α΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ) Ἡ ἔννοια τῆς Ἐκκλησίας μέσα ἀπὸ τὴν Ὑμνολογίαν τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας

Α΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ)

Ἡ ἔννοια τῆς Ἐκκλησίας μέσα ἀπὸ τὴν Ὑμνολογίαν τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας

«Λέγει αὐτῷ Φίλιππος· ἔρχου καὶ ἴδε»

(Ἰω. Α΄, 47)

Προτρεπτικὴ καὶ συνάμα συμβουλευτικὴ παρουσιάζεται, εἰς τὴν αὐριανὴν Εὐαγγελικὴν περικοπὴν τῆς Α΄ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν, ἡ παραίνεσις αὐτὴ τοῦ τεταρτοκλήτου Ἀποστόλου Φιλίππου πρὸς τὸν ἄδολον φίλον του Ναθαναήλ. Μᾶς ὁδηγεῖ ἀπόψε παραινετικῶς νὰ ἐντρυφήσωμεν ἀκροθιγέστατα εἰς τὸ ἀσύλληπτον μυστήριον τῆς Ἐκκλησίας, καθοδηγούμενοι ἀπὸ τὴν κατανυκτικὴν τριώδιον ὑμνολογίαν τῆς σημερινῆς ἑορτῆς.

Ὅθεν, ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, ἐνατενίζων τὴν πανάχραντον Εἰκόνα τῆς τοῦ Σωτῆρος μεγαλειότητος καὶ εὐσπλαχνίας, τὴν χάριν τοῦ Παρακλήτου Ἁγ. Πνεύματος ἐπικαλούμενος, τολμῶ ταπεινῶς νὰ ἀπευθύνω λόγον παρακλητικὸν καὶ ἀγαλλιῶντα, σεπταῖς ἐντολικαῖς εὐλογίαις τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. ΜΑΡΚΟΥ, περὶ τῆς ἐννοίας τῆς Ἐκκλησίας μέσα ἀπὸ τὴν Ὑμνολογίαν τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας.

Τὸ περιβάλλον κατανυκτικώτατον καὶ ὑποβλητικώτατον. Ὁ περικαλλὴς Ἱερὸς Ναὸς τῆς Θεοτόκου Μαρίας, τῆς Παναγίας τῆς Νεαμονητίσσης, ἀπηχεῖ μὲν τὴν δόξαν τοῦ παρελθόντος βυζαντινοῦ μεγαλείου, διαχέει ὅμως, εἰς τὸ παρὸν, πρὸς ἅπαν τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας τὴν πατριαρχικὴν ἐκ τοῦ ταπεινοῦ, ἀλλ' ὁλοφωτίστου καὶ θεοφωτίστου Φαναρίου τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας τῆς ΚΠόλεως πλουσίαν εὐλογίαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τοῦ Σεπτοῦ Προκαθημένου αὐτοῦ, τοῦ Παναγιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου ΚΠόλεως, Νέας Ρώμης καὶ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Κυρίου ἡμῶν κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ, Σταυροπήγιον τοῦ ὁποίου ὑπάρχει ἡ Ἱερὰ αὐτὴ ἐν Χίῳ Νέα Μονή.

«Δίδου μοι λόγον ὁ τοῦ Πατρὸς Λόγος»

Ἑορτάζει φαιδρῶς καὶ πανηγυρίζει ἐξαιρέτως σήμερα ἡ Ἁγία μας  Ἐκκλησία[1]. Φαιδρὰν μὲν ἑορτήν, διότι κατὰ τὴν χαρμόσυνον καὶ «ἀνάπλεων εὐφροσύνης»[2] αὐτὴν ἡμέραν ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ «ἀστράπτει καὶ λάμπει»[3], κατὰ τὸν ἱερὸν ὑμνογράφον, ἀπὸ τὴν χαρὰν τῆς ἀποκαταστάσεως τῆς ἀληθεστάτης δογματικῆς διδασκαλίας[4], τόσον περὶ τῶν ἁγίων Εἰκόνων, ὅσον καὶ τῆς ἐπικυρώσεως ὅλων τῶν ὅρων τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως. Τῆς διδασκαλίας δηλονότι ὅπως ἀκριβῶς καὶ θεοφωτίστως διετυπώθη κατὰ τὶς Τοπικὲς καὶ κυρίως τὶς ἑπτὰ Οἰκουμενικὲς Συνόδους. Μὲ τὸν τρόπον αὐτὸν ἐπανέρχεται ὁ στολισμὸς τῆς Ἐκκλησίας[5], τοῦτο μὲν διὰ τῆς ἀναστηλώσεως τῶν ἁγίων εἰκόνων τοῦ Σωτῆρος πρωτίστως καὶ τῆς Κυρίας Θεοτόκου καὶ τῶν Ἁγίων ἔπειτα, τοῦτο δὲ διὰ τὸ συντελεσθέν ἐξ ἴσου σπουδαῖον γεγονός «ὅτι ὁμόνοια γίνεται τῶν πιστῶν θεοβράβευτος»[6].

Ἐξαίρετον δὲ πανήγυριν ἑορτάζουσα ἡ Ἐκκλησία, ἀπολαμβάνει τὴν λύτρωσιν ἐκ τῆς εἰδωλικῆς πλάνης[7], καὶ τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας ἀπεχομένη ἀπαλλάττεται[8]. Τὶς ἱερὲς δὲ καὶ πατροπαράδοτες διδασκαλίες κατέχουσα καὶ διατηροῦσα γνήσιες καὶ ἀνόθευτες χαρίζει εἰς τὸν Ὀρθόδοξον λαόν της ὡς παρακαταθήκην σωτήριον, ὡς ὅπλον ἀληθείας ἰσχυρότατον καὶ ὡς φάρμακον ἀθανασίας δεδοκιμασμένον τὰ ἀσφαλέστατα ἀλεξιτήρια ἐναντίον πάντων τῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων ἐχθρῶν, ἐσωτερικῶν καὶ ἐξωτερικῶν.

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἀδελφοί μου, ἀκατάληπτος, κατὰ τὴν ἐκ Θεοῦ γέννησιν[9] καὶ ἀπερίγραπτος κατὰ τὴν θεϊκὴν φύσιν[10], κατεδέχθη διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους νὰ κενωθῇ[11] σαρκούμενος ὡς ἄνθρωπος καὶ προσλαμβάνων πάντα τὰ «ἰδιώματα»[12] τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, «χωρὶς ἁμαρτίας»[13]. Ἐπὶ πλέον, ἀναμάρτητος ὤν, νὰ ἀνέλθῃ, οἰκίᾳ βουλήσει, εἰς τὸν Σταυρόν, ὑποστὰς τὸν πλέον ἐπώδυνον καὶ ἐπονείδιστον θάνατον, διὰ νὰ ἀποπλύνῃ, διὰ τοῦ τιμίου Αὐτοῦ αἵματος, τὸν βόρβορον τῶν ἀνθρωπίνων ἁμαρτιῶν καὶ νὰ χαρίσῃ εἰς κάθε ἄνθρωπον τὴν ἐπαναφορὰν εἰς τὸ ἀρχαῖον παραδείσιον κάλλος[14], διὰ τῆς μεταλήψεως τοῦ παναχράντου Σώματος καὶ τοῦ τιμίου Αἵματος.

Μετὰ δὲ τὴν Ταφήν, τὴν Ἀνάστασιν καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς Ἀνάληψιν καὶ ἀποκατάστασιν, ἱδρύει διὰ τοῦ Παναγίου Πνεύματος τῆς Πεντηκοστῆς καὶ θεσμοδοτεῖ εἰς τοὺς Ἁγίους Του Ἀποστόλους τὴν Ἐκκλησίαν, διὰ νὰ εἶναι μεταξὺ τῶν πιστῶν «τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσιν»[15], διὰ νὰ εἶναι πλέον ἡ Ἐκκλησία Αὐτὸς ὁ Ἰησοῦς, «παρατεινόμενος εἰς τοὺς αἰώνας»[16]. Μὲ σκοπὸν νὰ ἐπιστρέψῃ τὸ πλανώμενον πρόβατον[17] εἰς τὴν σωτήριον μάνδραν τῆς Ἐκκλησίας, νὰ ὁδηγήσῃ εἰς αὐτὴν καὶ ἄλλα πρόβατα «ἅ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης»[18], νὰ συναγάγῃ  «τὰ τέκνα τοῦ Θεοῦ εἰς ἕν»[19] καὶ τέλος νὰ καταστῇ ἡ ἀνθρωπότης «μία ποίμνη, εἷς ποιμήν»[20].

Ἐν συνεχείᾳ, τὸ θεοΐδρυτον τοῦτο οἰκοδόμημα τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας παραδίδεται εἰς τοὺς Ἁγίους Πατέρας καὶ Διδασκάλους. Θεμελειωμένον δὲ ἐπὶ τὴν στεῤῥὰν πέτραν τῆς πίστεως -«ἡ δὲ πέτρα ἦν ὁ Χριστός»[21]- ἐξαπλοῦται καὶ κατακτᾶ τὴν οἰκουμένην, μαθητεύουσα «πάντα τὰ ἔθνη» καὶ βαπτίζουσα εἰς τὸ Ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ τοὺς ἀνθρώπους[22], ἀνεξαρτήτως φυλῆς καὶ φύλου, γλώσσης καὶ θρησκείας, καταγωγῆς καὶ κάθε ἄλλης κοινωνικῆς διακρίσεως.

Ἀλλ᾽ ὁ Διάβολος, ὁ φθονήσας τότε τὴν παραδείσειαν εὐτυχίαν τῶν Πρωτοπλάστων, καθ᾽ ὅτι «ἀνθρωποκτόνος ἦν ἀπ᾽ ἀρχῆς»[23]φθονεῖ καὶ τώρα τὸν στολισμὸν καὶ τὴν εὐπρέπειαν τῆς Ἐκκλησίας. Κινεῖ τὴν γῆν καὶ τὴν οἰκουμένην ἐναντίον της, «διώκοντας τὴν γυναίκα ἥτις ἔτεκε τὸν ἄρρενα»[24], κατὰ τὸν ἀποκαλυπτικὸν λόγον τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου. Καὶ ἐπαληθεύθη ὁ λόγος τοῦ Κυρίου μας : «Καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταμοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καὶ προσέπεσον τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ οὐκ ἔπεσεν· τεθεμελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν»[25]. Βροχή, οἱ σκληροὶ διωγμοὶ τῶν εἰδωλολατρῶν αὐτοκρατόρων, διαδεχόμενοι ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, σκληροὶ καὶ ἀνελέητοι. Ποταμοί, τὰ αἵματα τῶν ἑκατομμυρίων Χριστιανῶν μαρτύρων, στὶς ἀρρένες καὶ τὰ ἀμφιθέατρα τῆς Ῥώμης καὶ τῆς Ἀνατολῆς, καὶ ὅπου ἀλλοῦ τοῦ ἀρχαίου κόσμου. Οἱ μαστιγώσεις, οἱ στρεβλώσεις, οἱ τροχοί, τὰ παντοῖα κολαστήρια, δυνάμωσαν τὴν Ἐκκλησίαν καὶ ἐξῆλθεν καθαρή καὶ δυνατή, ὡς ὁ χρυσὸς ἀπὸ τὸ χωνευτήριον. Ἄνεμοι, οἱ λυσσώδεις ψευδοδιδασκαλίες τῶν αἰρετικῶν πρώτων καὶ μεταγενεστέρων, μικρῶν καὶ μεγάλων. Πόλεμος μὲ τὰ ξίφη, πόλεμος μὲ τὸν κάλαμον, πόλεμος μὲ τὸν λόγον, πόλεμος φανερὸς καὶ ὕπουλος «γραφίδες φανεραὶ καὶ λανθάνουσαι»[26] κατὰ τὸν Ἅγ. Γρηγόριον τὸν Θεολόγον, ἐπιστρατεύονται «ὥστε πλανῆσαι, εἰ δυνατὸν καὶ τοὺς ἐκλεκτούς»[27].

Ἡ πολεμοχαρὴς αὐτὴ διάθεσις καὶ μανία ἐκορυφώθη, ὡς μὴ ὤφειλε, ἐν μέσῳ δυστυχῶς τοῦ χριστιανικοῦ Βυζαντίου. Ἐκεῖ ὅπου, ἀφ' ἑνός, ὁ μεγαλοπρεπέστερος Ναὸς τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου, ὁ ναὸς τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, τὸ ἀκατάλυτον τοῦτο σύμβολον τῆς Ἑλληνικῆς Ὀρθοδοξίας, διεκήρυττε τὴν ἀλήθειαν καὶ τὴν λαμπρότητα τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἀφ' ἑτέρου ὅμως, τὴν ἰδίαν στιγμήν, ἀπεγυμνοῦτο - καὶ ὄχι μόνον αὐτὸς - ἀπὸ τὰ ἅγια «ἐκτυπώματα»[28] τοῦ Κυρίου, τῆς Θεοτόκου καὶ τῶν Ἁγίων, τόσον ἀπὸ τὴν θηριώνυμον[29] καὶ κοπρώνυμον[30] βασιλικὴν ἀλουργίδα, ὅσον καὶ τὴν οἰονὶ πατριαρχικὴν παρασπονδίαν καὶ προδοσίαν[31].

Καὶ τὸ χειρότερον! Παραγνωρίζουν παντελῶς οἱ Εἰκονομάχοι τὶς ἁγιογραφικὲς μαρτυρίες, τὶς προφητικὲς προτυπώσεις, τὶς πατερικὲς διδασκαλίες ἤ ἀκόμη καὶ τὶς σύγχρονές των ὀρθόδοξες φωνὲς τῶν ὑπερασπιστῶν τῆς Ὀρθοδοξίας κυρίως Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ[32], ὑπερασπιστοῦ τῆς ὀρθῆς διδασκαλίας περὶ τῶν Ἁγίων Εἰκόνων κατὰ τὴν α΄ φάσιν τῆς εἰκονομαχίας, καθὼς καὶ τοῦ Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου[33], κατὰ τὴν β΄ φάσιν τοῦ εἰκονομαχικοῦ διωγμοῦ, ἀλλὰ καὶ τῶν λοιπῶν ὑποστηρικτῶν τῶν ἱερῶν Εἰκόνων. Δημιουργοῦν τὴν εἰκονομαχικὴν αἵρεσιν, χειροτέραν τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ, ἀφοῦ ἀφαιροῦν τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν ἀπὸ τὸν Σωτῆρα Χριστόν, ὅπως διδάσκει ὁ Δαμασκηνός Ἰωάννης[34].

Μετὰ τὴν ταλαιπωρίαν αὐτὴν ἐπέρχεται ἡ ἀποκατάστασις τῆς ἀληθοῦς διδασκαλίας μὲ τὴν Σύνοδον[35], τὴν ὁποίαν , βάσει τῆς Ζ΄ Οίκουμενικῆς Συνόδου, συνεκρότησεν ἡ Αὐτοκράτειρα Θεοδώρα, σύζυγος τοῦ τελευταίου Εἰκονομάχου αὐτοκράτορος Θεοφίλου τοῦ Ἀμοραίου, μετὰ τοῦ ἀνηλίκου υἱοῦ της Μιχαήλ. Ἡ Ἐκκλησία εἰρηνεύει, οἱ πιστοὶ μὲ εὐλάβεια καὶ χαρὰ ἀσπάζονται τὴν ἄχραντον εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ «εὐσεβῶς προσκυνουμένην, οὐ θεοποιουμένην... ἵνα ὅν σεβόμεθα (Ἰησοῦν Χριστόν) τούτου καὶ τὴν Εἰκόνα διακρατοῦντες μὴ πλανώμεθα»[36], ἀφοῦ κατὰ τὸν Μ. Βασίλειον : «ἡ τιμὴ τῆς εἰκόνος ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαβαίνει»[37]. Καὶ ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος ἐπισημαίνει στὸ Δοξαστικὸ τῶν Ἑσπερίων στιχηρῶν τῆς σημερινῆς ἑορτῆς : «'Ενδυσάσθωσαν αἰσχύνην οἱ οὕτω μὴ πιστεύοντες»[38]. Ἄς ἐντρέπονται τοῦ λοιποῦ ὅσοι δὲν πιστεύουν ἔτσι σωστά.

Θὰ καταλήξω μὲ ἀπόσπσμα τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὀλίγον μεταγλωττισμένον πρὸς εὐχερεστέραν κατανόησιν. Ἀπηχεῖ τὴν οὐσίαν τῆς σημερινῆς ἑορτῆς : «Ὅπως οἱ Προφῆτες προεῖδαν καὶ προφήτευσαν, ὅπως ἐδίδαξαν οἱ Ἀπόστολοι, ὅπως παρέλαβεν ἡ Ἐκκλησία, ὅπως ἐδογμάτισαν οἱ Διδάσκαλοι, ὅπως συμφώνησεν ἡ Οἰκουμένη (δηλ. οἱ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι), ὅπως ἔλαμψεν ἡ χάρις, ὅπως ἀπεδείχθη ἡ ἀλήθεια, ὅπως ἔφυγε μακριὰ τὸ ψέμμα, ὅπως φανερώθηκε μὲ παρρησία καὶ θάρρος ἡ σοφία, ὅπως ἐβράβευσεν ὁ Χριστός· ἔτσι φρονοῦμεν, ἔτσι ὁμολογοῦμεν, ἔτσι κηρύσσομεν τὸν Χριστὸν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν μας, καὶ τοὺς Ἁγίους Αὐτοῦ τιμώντας τους μὲ λόγους, μὲ συγγραφὲς μὲ νοηματικὲς ἀναλύσεις, μὲ θυσίες (Θ. Λειτουργίες) μὲ Ναούς, μὲ Εἰκόνες, τὸν μὲν ὡς Θεὸν καὶ Δεσπότην προσκυνοῦντες καὶ σέβοντες, τοὺς δὲ ἄλλους ὡς γνησίους ὑπηρέτες τοῦ κοινοῦ Δεσπότου νὰ τιμῶμεν καὶ νὰ τοὺς ἀποδίδωμεν τὴν σχετικὴν προσκύνησιν. Αὐτή εἶναι ἡ πίστις τῶν Ἀποστόλων, αὐτή εἶναι ἡ πίστις τῶν Πατέρων, αὐτή εἶναι ἡ πίστις τῶν Ὀρθοδόξων αὐτή ἡ πίστις τὴν Οἰκουμένην ἐστήριξεν»[39].

Ἀδελφοί μου!

Μὲ τὸν πενιχρώτατον λόγον μου προσπάθησα νὰ προβάλω τὸ μεγαλεῖον τῆς Ἐκκλησίας. Δὲν εἶναι τοῦτο εὔκολον ἔργον. Θὰ περάνω λοιπὸν τὴν ὁμιλίαν μου μὲ τὸν ἄφθαστον χρυσοστομικὸν λόγον.

Γράφει λοιπὸν ὁ χρυσορρόας Ἰωάννης: «Τέτοιο μεγαλεῖο ἔχει ἡ Ἐκκλησία· ὅταν τὴν πολεμοῦν νικᾶ· ὅταν τὴν ἐχθρεύονται θριαμβεύει· ὅταν τὴν ὑβρίζουν γίνεται λαμπρότερη. Τὴν τραυματίζουν καὶ δὲν ὑποκύπτει ἀπὸ τὶς πληγές. Δοκιμάζεται ἀπὸ τρικυμίες καὶ δὲν καταποντίζεται. Ταλαιπωρεῖται, ἀλλὰ δὲν ναυαγεῖ. Παλεύει, ἀλλὰ δὲν νικιὲται. Ἀγωνίζεται, ἀλλὰ δὲν χάνει ποτέ. Αὐτὴ εἶναι ἡ Ἐκκλησία»[40].

Σεβασμιώτατε,

Δεηθεῖτε τὴν ἐπίσημη αὐτὴν ἡμέρα νὰ δώσῃ ὁ Θεὸς τὸν φωτισμὸν τοῦ Πνεύματος καὶ τὴν δύναμιν τῆς καρδίας, ὥστε πάντοτε νὰ καθοδηγούμεθα ἀπὸ τὶς Ἅγιες Γραφές, νὰ ἐμπιστευώμεθα τὴν Ἱερὰν Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας, νὰ συμβουλευώμεθα τὴν ἀνεκτίμητη πατερικὴ διδασκαλία καὶ νὰ μὴν ξεφεύγωμε ποτέ, μὰ ποτέ, ἀπὸ τὴν μάνδρα τοῦ Χριστοῦ μας, γιατί ἔξω μᾶς παραμονεύουν «προβατόσχημοι»[41] «λύκοι βαρεῖς, μὴ φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου»[42] κατὰ τὸν παύλειον λόγον, ἐνῷ μέσα, μᾶς περιφρουρεῖ καὶ μᾶς διαφυλάττει «ὁ ποιμὴν ὁ καλός, τιθεὶς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ὑπὲρ τῶν προβάτων»[43].

Γένοιτο!

Ὁμιλία ἐκφωνηθεῖσα ὑπὸ τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτου τοῦ Οἰκουμ. Θρόνου Γεωργίου Κ. Λιαδῆ, Πρωτοσυγκέλλου, ἐν τῇ Πατριαρχικῇ καὶ Σταυροπηγιακῇ Ἱερᾷ Νέᾳ Μονῇ, τῇ 8ῃ Μαρτίου 2014 (Σαββάτῳ α΄ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν), κατὰ τὸν ἑορτασμὸν τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΑΙ

---

[1] α΄ στιχηρὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς.

[2] γ΄ στιχηρὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς.

[3] γ΄ στιχηρὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς.

[4] γ΄ στιχηρὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς.

[5] β΄ στιχηρὸν τοῦ μικροῦ Ἑσπερινοῦ. γ΄ στιχηρὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς.

[6] γ΄ στιχηρὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς.

[7] α΄ στιχηρὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς.

[8] β΄ στιχηρὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς.

[9] α΄ στιχηρὸν τοῦ Μ. Ἑσπερινοῦ.

[10] α΄ στιχηρὸν τοῦ Μ. Ἑσπερινοῦ.

[11] (Φιλιπ. Β΄, 7).

[12] γ΄ στιχηρὸν τοῦ Μ. Ἑσπερινοῦ.

[13] (Α΄ Πέτρ Β΄, 22). (Ἰω. Η΄, 46. (Α΄ Ἰω. Γ΄, 5).

[14] Κοντάκιον τῆς Ἑορτῆς.

[15] (Κολ. Γ΄, 11).

[16] (Ἑβρ. ΙΓ΄, 8).

[17] (Α΄ Πέτρ. Β΄,25).

[18] (Ἰω. Ι΄, 16).

[19] (Ἰω. ΙΑ΄, 52).

[20] (Ἰω. Ι΄, 16).

[21] (Ματθ. ΙΣΤ΄, 18). (Α΄ Κορ. Γ΄, 11 καὶ 14).

[22] (Ματθ. ΚΗ΄, 19). (Μάρκ. ΙΣΤ΄, 15).

[23] (Ἰω. Η΄, 44).

[24] (Ἀπ. ΙΒ΄, 13 - ΙΓ΄, 17).

[25] (Ματθ. Ζ΄, 25-26).

[26] Γρηγορίου Θεολόγου (Λόγος Χαριστήριος).

[27] (Ματθ. ΚΔ΄, 24).

[28] β΄ στιχηρὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς.

[29] Οἱ Πατέρες ἐννοοῦν τοὺς αὐτοκράτορες Λέοντα Γ΄ τὸν Ἴσαυρον (ἔναρξις τῆς α΄ φάσεως τῆς Εἰκονομαχίας) καὶ Λέοντα Ε΄ τὸν Ἀρμένιον (ἔναρξις τῆς β΄ φάσεως τῆς Εἰκονομαχίας) ὡς ἔχοντας τὸ ὄνομα τοῦ θηρίου λέων.

[30] Οἱ Πατέρες ἐννοοῦν τὸν αὐτοκράτορα Κωνσταντῖνον Ε΄ τὸν ἐπιλεγόμενον Κοπρώνυμον.

[31] Πρόκειται περὶ τοῦ εἰκονομάχου Πατριάρχου ΚΠόλεως Ἀναστασίου, ὁ ὁποῖος ἀντικατέστησε, βασιλικῇ διαταγῇ, τὸν παραιτηθέντα Πατριάρχην ΚΠόλεως Γερμανὸν (α΄ περίοδος). Ἐπίσης τοῦ εἰκονομάχου Πατριάρχου Θεοδότου Κασσιτερᾶ, ὁ ὁποῖος ἀντικατέστησε τὸν ἀντιδρῶντα εἰκονόφιλον Πατριάρχην Νικηφόρον (β΄ περίοδος).

[32] Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς. Ἔδρασεν εἰς τὴν περιοχὴν τῆς Συρίας. Ὑπερησπίσθη τὴν ὀρθόδοξον περὶ τῶν ἱερῶν Εἰκόνων διδασκαλίαν σθεναρώτατα, κατὰ την α΄ φάσιν τῆς Εἰκονομαχίας, διδάξας, ὅτι οἱ ἐναντιούμενοι εἰς τὴν ἱστόρησιν (ἁγιογράφησιν) τοῦ προσώπου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀρνοῦνται τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν τοῦ Κυρίου, μηδὲν διαφέροντες τῶν Μονοφυσιτῶν.

[33] Θεόδωρος ὁ Στουδίτης. Ἡγούμενος τῆς περιφήμου Μονῆς τοῦ Στουδίου, κατὰ τὴν β΄ φάσιν τῆς Εἰκονομαχίας, ἐκήρυξε καὶ ὑπερασπίσθη τὴν ὀρθόδοξον περὶ τῶν ἱερῶν Εἰκόνων,διδασκαλίαν. Ἐξωρίσθη καὶ ἀπέθανεν ἐν τῇ ἐξορίᾳ.

[34] β΄ τροπάριον τῶν Αἴνων.

[35] Πρόκειται περὶ τῆς Συνόδου τοῦ 843, ἡ ὁποία συνεκλήθη ὑπὸ τῆς αὐτοκρατείρας Θεοδώρας καὶ τοῦ ἀνηλίκου υἱοῦ της Μιχαήλ, ἐπὶ Πατριάρχου Ταρασίου. Αὐτὴ μὲ βάση καὶ τὴν Ζ΄ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον (786/787) ἀνεστήλωσε τὴν προσκύνησιν τῶν ἱερῶν Εἰκόνων καὶ ἐθέσπισε τὴν ἑορτὴν τῆς Ὀρθοδοξίας, πατριαρχεύοντος τοῦ Ὁμολογητοῦ Μεθοδίου.

[36] Δοξαστικὸν Ἑσπερίων τοῦ Μ. Ἑσπερινοῦ.

[37] δ΄στιχηρὸν τοῦ μικροῦ Ἑσπερινοῦ. β΄ τροπάριον τῆς Η΄ ᾠδῆς τοῦ Κανόνος.

[38] Δοξαστικὸν Ἑσπερίων τοῦ Μ. Ἑσπερινοῦ.

[39] Μετάφρασις ἀποσπάσματος ἐκ τοῦ Συνοδικοῦ Τόμου τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

[40] Ἰωάννου Χρυσοστόμου: «Ὅτε τῆς Ἐκκλησίας ἔξω εὑρεθεὶς Εὐτρόπιος ἀπεσπάσθη ...», (Ὁμιλία Β΄, 1).

[41] (Ματθ. Ζ΄, 15).

[42] (Πράξ. Κ΄, 29).

[43] (Ἰω. Ι΄, 11).

ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ Ι.Μ.ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ