ΑΓΙΟΣ ΑΝΘΙΜΟΣ – ΑΓΙΟΤΗΤΑ (Ομιλία π. Δημητρίου Φώτη) ΠΗΓΗ :ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

ΑΓΙΟΣ ΑΝΘΙΜΟΣ – ΑΓΙΟΤΗΤΑ (Ομιλία π. Δημητρίου Φώτη) ΠΗΓΗ :ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

Γιὰ ἕναν ἄνθρωπο ποὺ ἔχει ἔστω καὶ στοιχειώδη σχέση μὲ τὴν Ἐκκλησία, εἶναι συνηθισμένος ὅρος καὶ ἐπαναλαμβανόμενη λέξη, ἡ λέξη ἅγιος. Τὸν ἀκούει νὰ ἐπαναλαμβάνεται κατὰ κόρον σὲ ὅλες τὶς λατρευτικὲς εὐκαιρίες. Τὰ τροπάρια ἐπαναφέρουν σὲ ὅλους τους χρόνους τὶς πτώσεις καὶ τὰ πρόσωπα τὸ ρῆμα ἁγιάζω καὶ τὸ οὐσιαστικὸ ἁγιασμός, ἐνῷ στὶς ἀναγνώσεις τῶν ἀποστολικῶν περικοπῶν ὁ χριστιανὸς ἀκούει ἔκπληκτος τὴν προσφώνηση: «ἀδελφοὶ ἅγιοι» νὰ ἀπευθύνεται σ’ αὐτόν.

Ἡ ἁγιότητα εἶναι ἕνα χάρισμα, ποὺ δὲν ἔλλειψε ἀπὸ καμιὰ ἐποχὴ καὶ ποὺ ἐξακολουθεῖ νὰ ἀνθίζει ἀκόμα καὶ στὴ σημερινὴ ἐγωκεντρικὴ καὶ τεχνοκρατικὴ ἐποχή μας, ἡ ὁποία διακατέχεται ἀπὸ ἄκρατο εὐδαιμονισμὸ καὶ ὑπέρμετρη φιληδονία. Ἔτσι στὴν πνευματικὰ ἀποβιταμινωμένη καὶ κοινωνικὰ παγερὴ κοινωνία μας, ἔλαμψαν μὲ τὴν ἀκτινοβολοῦσα ἁγιαστικὴ καὶ θαυματουργική τους χάρη ἅγιες μορφές, ποὺ λαμπρύνουν τὸ πνευματικὸ στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας πρὸς δόξα τοῦ παναγίου ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ μας, τοῦ «θαυμαστοῦ ἐν τοῖς ἁγίοις Αὐτοῦ».

Ἀνάμεσα στὶς πολυάριθμες μορφὲς μαρτύρων, νεομαρτύρων, ὁσίων καὶ ἱεραρχῶν, ποὺ ἀνέδειξε ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ στὸ εὐλογημένο καὶ μυροβόλο νησί μας, ξεχωρίζει ὁ πολύαθλος ἀσκητὴς καὶ θαυματουργὸς Ἅγιος Ἄνθιμος, ὁ ἱδρυτὴς καὶ κτήτορας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Παναγίας τῆς Βοήθειας τῆς Χίου. Ἄνθος εὐῶδες, ὁ ἅγιος Ἄνθιμος, ὁ Γέροντας ποὺ σήμερα τιμοῦμε τὴ μνήμη του, ἄνθισε στὴν πάντερπνη Χίο μας καὶ εὐωδίασε ὅλη τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μὲ τὴν χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, τὸ Ὁποῖο κατοικοῦσε σ’ αὐτόν.

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀνθίμου, ὅπως καὶ ἡ μνήμη κάθε Ἁγίου στὴν καθημερινότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου, γίνεται ἀφορμὴ νὰ καταθέσουμε κάποιες λιτὲς σκέψεις σχετικὰ μὲ τὴν ἁγιότητα καὶ τὴν κατάκτησή της.

Ἀλήθεια,...ποιὸς σκέφτεται σήμερα πὼς ὁ κύριος σκοπὸς τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου στὴ Γῆ αὐτὴ εἶναι ἡ κατάκτηση τῆς ἁγιότητας; Ὑπάρχουμε γιὰ νὰ γίνουμε ἅγιοι.

Ἡ ἀποτυχία αὐτῆς τῆς ἐπιτεύξεως ἀποτελεῖ τὴ μεγαλύτερη τραγῳδία τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης. Ὅμως πῶς θεωρεῖται σήμερα ἡ ἁγιότητα; Πῶς στεκόμαστε ἀπέναντί της, πῶς τὴν ἀντικρίζουμε καὶ πῶς τὴ ζοῦμε; Πῶς μποροῦμε νὰ τὴ βροῦμε καὶ νὰ τὴ χάσουμε, νὰ τὴ χρησιμοποιήσουμε ἤ καὶ νὰ τὴν ἐκμεταλλευθοῦμε ἀκόμη;

Ἡ ἁγιότητα δὲν ἐξαφανίζει τὴν ἀνθρώπινη προσωπικότητα. Δὲν καταστρατηγεῖ τὴν ἀνθρώπινη ἐλευθερία καὶ βούληση, τὴ μοναδικότητα καὶ ἱερότητα τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου. Ἡ ἁγιότητα δὲν εἶναι τηλεκατευθυνόμενη, δὲν εἶναι κατασκευὴ πανομοιότυπων ἀγαλμάτων. Ὑπάρχει μία λαθεμένη ἀντίληψη πολλῶν περὶ τῆς ἁγιότητας. Ὁ μυροβόλος συναξαριστὴς ἔχει πάμπολλα ξεχωριστά, ὡραῖα παραδείγματα, ἀπὸ τὴ Δύση καὶ τὴν Ἀνατολή, ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, νέων καὶ γέρων, μορφωμένων καὶ ἀγραμμάτων, ἐγγάμων καὶ ἀγάμων, κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, κλειστῶν καὶ ἀνοιχτῶν τύπων καὶ χαρακτήρων.

Ἡ ἁγιότητα ὡς κάτι τὸ θεῖο καὶ ἱερὸ προκαλεῖ γενικὰ δέος καὶ σεβασμό, θαυμασμὸ καὶ γοητεία, ἀλλὰ πρέπει νὰ ποῦμε πὼς μερικὲς φορὲς εἶναι συνυφασμένη καὶ μὲ τὸν μῦθο, τὴν ὑπερβολὴ καὶ τὴν ἐξωπραγματικότητα. Ὁ ἅγιος θεωρεῖται ἐντελῶς ξεκομμένος ἀπὸ κάθε τί τὸ κοσμικό. Ἡ πηγὴ τῆς ἁγιότητας, ἡ αὐτοαγιότητα καὶ αὐτοαγαθότητα εἶναι μόνον ὁ Θεός. Ἡ μετοχὴ ὅμως σὲ Αὐτὸν προσφέρει τὴν ἁγιότητα.

Οἱ πρῶτοι χριστιανοὶ ὀνομάζονταν ἅγιοι, γιὰ νὰ ὑπενθυμίζεται ὁ σκοπὸς τῆς ζωῆς τους. Σήμερα ἡ ἁγιότητα θεωρεῖται ἀπόμακρη, ἀπόκοσμη, ἀκατόρθωτη. Δωρεὰ γιὰ τὴν ἐπίλεκτη ἀριστοκρατία τοῦ πνεύματος. Ἀλλά ἡ ἁγιότητα δὲν εἶναι πρωτάθλημα, ὑπερφυσικὸ κατόρθωμα, ἀνδραγάθημα φοβερὸ καὶ κατάκτηση ρεκόρ. Ἡ ἁγιότητα δὲν ἔχει φωτεινὴ ἐπιγραφή, ἀστραποβόλο φωτοστέφανο, φαντασμαγορικὴ ἐπίδειξη σημείων καὶ ἀνάγκη διαφήμισης, διάχυσης καὶ χειροκροτήματος. Ἀγαπᾶ νὰ ζεῖ στὴν ἀφάνεια, τὴν ἀδοξία, τὴν ἀσημότητα, τὴ σιωπή, τὴ μετάνοια καὶ τὴν ταπείνωση. Ἡ ἁγιότητα εἶναι κοινωνία μὲ τὸν Πανάγιο Θεό, δὲν εἶναι ἀνθρώπινο ἐπίτευγμα. Εἶναι ἡ ἀληθινὴ ἰσορροπία, ἡ πραγματικὴ ὑγεία, ἡ οὐσιαστικὴ σχέση μὲ τὸν Θεό. Ἡ ὑπακοὴ στὴν ἐντολή Του νὰ γίνουμε ἅγιοι ὅπως εἶναι Αὐτός. Τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ ἁγιασμός μας.

Ἁγιότητα σημαίνει ν’ ἀκολουθεῖς τὸν Χριστὸ καὶ στὴ Γεσθημανὴ καὶ στὸν Γολγοθᾶ. Ἡ ἁγιότητα δὲν μεταδίδεται, δὲν κερδίζεται μόνο μὲ ἀναγνώσεις βιβλίων καὶ μακρῶν συζητήσεων στὰ σαλόνια. Καλεῖται κανεὶς νὰ δώσει αἷμα, γιὰ νὰ λάβει πνεῦμα. Νὰ παλέψει ἐπίμονα καὶ ὑπομονετικὰ γιὰ νὰ νικήσει τὸ ἄγριο θηρίο τῆς πολυκέφαλης ὑπερηφάνειας. Ὁ ἅγιος νικᾶ τὴ φιλαυτία, τὴ φιλοσαρκία, τὴ φιλοδοξία καὶ τὴ φιλοχρηματία μὲ τὴ φιλοθεΐα, τὴ φιλανθρωπία, τὴ φιλαδελφία, τὴ φιλοτεκνία καὶ τὴ φιλάρετη ζωή.

Οἱ ἅγιοι, κατὰ τὸν μακαριστὸ Γέροντα Ἰουστίνο Πόποβιτς, εἶναι τὸ πραγματούμενο ἀνὰ τοὺς αἰῶνες εὐαγγέλιο, ὁ ἐπεκτεινόμενος Χριστός. Μᾶς ἀπέδειξαν ἔμπρακτα πὼς οἱ εὐαγγελικὲς ἀρετὲς εἶναι πραγματοποιήσιμες. Πολλοὶ χριστιανοὶ σήμερα ἀναζητοῦν μεγάλους ἁγίους, γιὰ νὰ λύσουν τὰ προβλήματά τους. Τοὺς ἁγίους δηλαδὴ καὶ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν ἐκκλησία τοὺς ἔχουμε καὶ τοὺς θέλουμε ἀπὸ καθαρὸ συμφέρον, γιὰ νὰ περνᾶμε ἀνενόχλητα, γιὰ νὰ περνᾶμε καλά. Ὑπάρχει μία μαγικὴ ἀντίληψη γιὰ τὴν ἁγιότητα, τὰ ἱερὰ μυστήρια καὶ τὴν Ἐκκλησία. Αὐτὸ ἀποτελεῖ τὴ θρησκειοποίηση τῆς Ὀρθοδοξίας. Οἱ ἅγιοι, ἔλεγε ὁ Γέροντας Παΐσιος, θ’ ἀγαποῦν τὸν Χριστὸ ἀκόμη καὶ ἂν δὲν ὑπῆρχε ὁ Παράδεισος!…

Ἡ ἀληθινὴ ἁγιότητα, γιατί δυστυχῶς ὑπάρχει καὶ ἡ ψευδοαγιότητα, δὲν εἶναι μὲ τοὺς δυνατοὺς προβολεῖς, τὰ μεγάφωνα, τὰ φῶτα καὶ τὴν προβολή. Ὑπάρχει κρυμμένη καὶ στὸν Ἄθωνα καὶ στὴν πόλη καὶ στὸ χωριό. Θάλλει στὴ μυστικότητα, τὴν ταπεινότητα καὶ τὴν ἀγαθότητα τοῦ τίμιου, τοῦ εἰλικρινοῦς, ποὺ ὑπομένει ἀσθένεια, ἀπόρριψη, ἀποτυχία, πένθος, κατηγορία, εἰρωνεία... Ἡ ἁγιότητα μπορεῖ ν’ ἀποτελεῖ μειοψηφία κι ἐξαίρεση, ὅμως ὑπάρχει. Αὐτὸ εἶναι πολὺ σημαντικὸ καὶ ἀποτελεῖ μεγάλη ἐλπίδα.

Ὁ Θεὸς ἐπιθυμεῖ νὰ μᾶς κάνει συμμέτοχους στὶς ἰδιότητες τοῦ χαρακτῆρα Του καὶ «κοινωνοὺς θείας φύσεως». Ὁ Θεὸς εἶναι ἅγιος καὶ ἀπαιτεῖ τὴν ἁγιότητα ἀπὸ μᾶς τὰ πλάσματά του. «Ἅγιοι ἔσεσθε, ὅτι ἅγιος εἰμὶ ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν». Αὐτὴ εἶναι ἡ προτροπή Του. Στόχος καὶ σκοπὸς ὅλων τῶν χριστιανῶν εἶναι ἡ ἁγιότητα, ἡ κατάκτηση τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, ἡ ἐπιστροφὴ τοῦ «πεπτωκότος»ἀνθρώπου στὸν Παράδεισο.

Κανένας δὲν γεννιέται ἅγιος· μὲ τὸ συνεχῆ ἀγῶνα κατακτᾶ κανεὶς τὴν ἁγιότητα, βοηθούμενος ἀπὸ τὰ μέσα τῆς Χάριτος, τὰ ζωογόνα Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μᾶς ἐνισχύει, μᾶς δυναμώνει, μᾶς ἁγιάζει. Καὶ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ πλουσιοπάροχα ζεῖ ἀπὸ τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς στὴν Ἐκκλησία. Ἐκεῖ τὴ συναντᾶμε καὶ τὴ γευόμαστε. Ἡ Ἐκκλησία -καὶ γιὰ νὰ ἀκριβολογοῦμε ἡ Ὀρθοδοξία-, διὰ τοῦ ἐπισκόπου καὶ τῶν ἱερέων Της, τῶν διακόνων Τῆς μᾶς σώζει. Εἶναι ἡ Μητέρα ποὺ τρέφει τὰ παιδιά Της μὲ τὸ ἄχραντο Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Νυμφίου Της. Ἐκτός της Ἐκκλησίας δὲν ὑπάρχει σωτηρία καὶ λύτρωση. Μέσα σ’ Αὐτὴν ὁ ἀδύναμος ἄνθρωπος ἀναλαμβάνει δυνάμεις, συναντᾷ τὸν Παντοδύναμο Θεὸ κι ἔτσι ρίχνεται στὴν πάλη κατὰ τοῦ δαίμονα γιὰ νὰ ἐξέλθει νικητής.

Ἡ ἁγιότητα δὲν εἶναι οὐτοπία, κάτι τὸ μὴ πραγματοποιήσιμο, τὸ μὴ ἐφικτό. Τὴν ἁγιότητα τὴν κατέκτησαν σοφοὶ ποιμένες καὶ φιλάνθρωποι ἐπίσκοποι, ἡρωικοὶ νέοι καὶ σεμνὲς παρθένες, ὅσιοι, ἀσκητὲς καὶ ἐνάρετοι οἰκογενειάρχες, φλογεροὶ ἱεραπόστολοι καὶ ἐθνομάρτυρες, ἐπώνυμοι καὶ ἀνώνυμοι... Πολλοὶ ἀνώνυμοι καὶ ἄσημοι!

Ἡ Ἁγιότητα, ἀδελφοί μου, εἶναι ὑπόθεση τοῦ χθές, τοῦ παρόντος καὶ τοῦ μέλλοντος στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Μία κατάσταση τόσο φυσικὴ στὸν Ὀρθόδοξο κόσμο καὶ στὴν Ὀρθόδοξη ἐμπειρία, ὅσο φυσικὴ εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή. Ὑπόθεση ποὺ ἀφορᾶ ὅλους, στόχος ποὺ πρέπει νὰ βάλουμε ὅλοι, ἀποσκοπώντας στὴν Θεϊκὴ τιμὴ μᾶλλον κι ὄχι στὴν ἀνθρώπινη ἀναγνώριση. Ὅλες μας οἱ προσευχὲς ἔχουν ὡς σκοπό, νὰ καταφέρουμε νὰ ἀγαπᾶμε τὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον μας. Ἅγιος θὰ ὀνομαστεῖ δικαίως ἐκεῖνος, τοῦ ὁποίου ἡ ἀγάπη ὑπερνικᾶ τὰ πάντα, κάθε μῖσος καὶ κάθε ἄσχημο πάθος. Ὁ ἅγιος νικᾶ μὲ τὴ βοήθεια τῆς χάριτος ἀκόμα καὶ τὴν ἴδια τοῦ τὴ φύση· εἶναι ἕνας ἀναμορφωμένος, ἕνας ἱκανοποιημένος, ἕνας ἑνοποιημένος ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος συγκεφαλαιώνει ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα, ὅλη τὴ δημιουργία.

Στὸ νησὶ τῆς μαστίχας, τῆς λεμονιᾶς καὶ τῆς ἐλιᾶς, στὸ νησὶ τῶν ὁσίων καὶ τῶν μαρτύρων, τὴν πολύπαθη μὰ καὶ εὐωδιάζουσα Χίο, ὁ ἅγιος Ἄνθιμος ἦταν προορισμένος ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ γίνει «σκεῦος ἐκλογῆς» καὶ νὰ ἀναδειχθεῖ ἀπλανὴς καὶ σοφὸς «παιδαγωγὸς εἰς Χριστὸν» πλήθους εὐσεβῶν χριστιανῶν.

Εἴθε ὁ ἔνθερμος ἀντιλήπτορας τῶν πτωχῶν, τῶν λεπρῶν καὶ τῶν κατατρεγμένων Ἅγιος Ἄνθιμος, ὁ θαυματουργὸς καὶ πολύαθλος ἀσκητής, ποὺ σήμερα τιμοῦμε τὴ μνήμη του, νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὴν πορεία μας πρὸς τὴν ἁγιότητα, νὰ μᾶς διδάξει καὶ νὰ μᾶς ἀφυπνίσει πνευματικὰ μὲ τὸν ἔνθεο ζῆλο, τὴ φιλόθεη βιωτὴ καὶ τὶς πολύτιμες διδαχές του. ΑΜΗΝ!

[Η ομιλία εκφωνήθηκε κατά τη διάρκεια του Αρχιερατικού Εσπερινού επί τη μνήμη του Οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Ανθίμου του Χίου στην Ιερά Μονή Παναγίας Βοηθείας Χίου (14 Φεβρουαρίου 2013)]