Θείο Κήρυγμα στην εορτή του Αγίου Ανθίμου (15 Φεβρουαρίου 2013) ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

Θείο Κήρυγμα στην εορτή του Αγίου Ανθίμου (15 Φεβρουαρίου 2013) ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΙΟΥ ΨΑΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

Σεβασμιότατε, σεβαστοί πατέρες, σεβάσμια ηγουμένη, αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,

Κάποιοι από εσάς έχετε ζωντανή στη μνήμη σας τη μορφή του Αγίου Ανθίμου. Όμως κι εμείς οι νεώτεροι που δεν τον ζήσαμε από κοντά, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι όταν θελήσουμε να προσεγγίσουμε με το νου και την καρδιά μας την προσωπικότητα και την αγία βιωτή του, κι εμείς τότε τον αισθανόμαστε ζωντανό δίπλα μας.

Σήμερα τιμούμε τον Άγιο Άνθιμο. Βρισκόμαστε σ’ αυτόν τον περικαλλή ναό και σε τούτο το ήσυχο μοναστήρι που ο ίδιος έχτισε. Από εδώ καθοδήγησε χιλιάδες άλλους ανθρώπους με τις συμβουλές του και το παράδειγμά του και τους έδειξε το δρόμο προς τη Βασιλεία του Θεού. Ιδιαιτέρως έμεινε γνωστός στους περισσότερους επειδή, χωρίς να υπολογίζει τη ζωή του, την υγεία του, την καλοπέρασή του, υπηρέτησε τους λεπρούς στο Λωβοκομείο της Χίου. Υπέμεινε αγόγγυστα την χρόνια σωματική του ασθένεια. Επιδόθηκε με ισχυρό πόθο στη νηστεία και την προσευχή. Θέλησε με τη ζωή του να υπηρετήσει το Χριστό στα πρόσωπα των αδελφών του.

Στη ζωή του Αγίου Ανθίμου, βρήκε πλήρη την εφαρμογή του ο μακαρισμός που ακούσαμε στο ιερό Ευαγγέλιο «Μακάριοι οἱ πτωχοί, ὅτι ὑμετέρα ἐστὶν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ». Δηλαδή: πανευτυχείς και μακάριοι είστε εσείς οι πτωχοί, που δεν επαίρεσθε από τα πλούτη, αλλά εξαρτάτε ταπεινά τον εαυτό σας από τον Θεόν και έχετε στηριγμένη την ελπίδα σας στην πρόνοιά Του. Και είστε μακάριοι, διότι είναι δική σας Βασιλεία του Θεού.

Ο Χριστός με το λόγο Του αυτό επαινεί και μακαρίζει τους πτωχούς που είναι απαλλαγμένοι από την υπερηφάνεια που φέρνει ο πλούτος και αφήνουν τα πάντα στην πρόνοια του Θεού. Άρα οι πτωχοί αυτοί για να είναι μακάριοι πρέπει να είναι ταπεινοί. Χωρίς την ταπείνωση εξομοιώνονται με τους πλούσιους αφού σκέπτονται και ενεργούν με τον ίδιο τρόπο κι ας στερούνται τα υλικά μέσα. Η φτώχεια δεν οδηγεί αυτόματα τον άνθρωπο στη Βασιλεία του Θεού. Όμως δημιουργεί κατάλληλες προϋποθέσεις για την καλλιέργεια των αρετών και κυρίως της ταπεινοφροσύνης. Τότε πραγματικά ανοίγει η πόρτα του Παραδείσου.

Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ταπείνωσης; Η χριστιανική ταπείνωση δεν είναι μια παράλογη και αφύσικη περιφρόνηση του εαυτού μας, όπως νομίζουν όσοι δεν γνώρισαν πραγματικά αυτή την αρετή. Δεν είναι ένας ανόητος εξευτελισμός της αξίας μας, μια κατάπνιξη της ικανότητάς μας και απάρνηση των προσόντων μας. Δεν είναι θεληματική μετάπτωση σε μια κατάσταση υποταγής. Ούτε πάλι ταπεινολογία, με την οποία μερικοί υποβιβάζουν και καταγγέλλουν τον εαυτό τους με τα λόγια τη στιγμή που μέσα τους έχουν άλλη ιδέα. Αλλά εντελώς το αντίθετο: επιστροφή στην πραγματική μας αξία και αποκατάσταση της αλήθειας. Είναι η αναγνώριση της αληθινής μας καταστάσεως και η ειλικρινής εξέταση του εαυτού μας. Είναι το περίφημο «γνῶθι σαὐτόν». Είναι η πνευματική συνείδηση και αυτογνωσία του ανθρώπου.

Έτσι, ο ταπεινός γνωρίζει πρώτα την πνευματική του κατάσταση. Έχει πεισθεί ότι είναι αμαρτωλός με όλη τη σημασία της λέξης, όπως το κατάλαβε ο τελώνης που, απευθυνόμενος στο Θεό, έλεγε: «ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷἁμαρτωλῷ». Ο ταπεινός δεν εξετάζει μόνο μια φορά τον εαυτό του. Αλλά και στο παρελθόν και στο παρόν βλέπει το πλήθος των αμαρτιών του και παραδέχεται ότι του ταιριάζει περισσότερο από κάθε άλλον ο τίτλος του «αμαρτωλού». Διαπιστώνει ότι ακόμα κι αν προσπάθησε πολύ, δεν κατάφερε ακόμα να γίνει άγιος γιατί διατηρεί, δυστυχώς, μέσα του τον παλαιό άνθρωπο. Συγκρίνοντας την εσωτερική του ζωή -σκέψεις, επιθυμίες, θελήματα, διαθέσεις- και την εξωτερική του ζωή -λόγια, πράξεις, ενέργειες- με το νόμο του Θεού αντιλαμβάνεται ότι υπάρχουν ακόμη πολλές ανοιχτές πληγές στον εαυτό του. Βλέπει τις ελλείψεις του. Γνωρίζει ότι δεν μπορεί να κρυφτεί μπροστά στο Θεό. Καταλαβαίνει πόσο πολύ απέχει από το πρότυπό μας, τον Ιησού Χριστό. Αισθάνεται την πάλη με τον εσωτερικό παλαιό άνθρωπο που αντιστρατεύεται το νόμο του Θεού. Από όλα αυτά οδηγείται στο μυστήριο της μετανοίας. Ζητά συγχώρεση από τον Θεό και δικαιώνεται.

Ο ταπεινός γνωρίζει καλά ποιες είναι οι διανοητικές του δυνάμεις, οι γνώσεις του, οι ικανότητές του. Εργάζεται στη θέση που τον έταξε ο Θεός ανάλογα με τις δυνάμεις του. Στις δουλειές του συνήθως πηγαίνει καλά διότι δεν στηρίζεται στις δικές του ελλιπείς δυνάμεις αλλά ζητάει από το Θεό να τον βοηθήσει και εξαρτά την ύπαρξή του από τον Θεό, που τον νιώθει ως το μοναδικό που μπορεί να ανταμείψει τους κόπους του. Δεν υπερεκτιμά τις ικανότητές του και δοξολογεί συνεχώς το Θεό για όλα τα δημιουργήματά Του.

Επίσης, ο ταπεινός γνωρίζει ότι η όποια περιουσία έχει, του έχει παραχωρηθεί από τον Θεό για να τη διαχειριστεί προς δόξαν Του. Κι αν δεν έχει περιουσία, δεν στεναχωριέται που δεν έγινε πλούσιος. Αρκείται στην πρόνοια του Θεού, εργάζεται και δοξολογεί.

Η ταπεινοφροσύνη εκδηλώνεται και εφαρμόζεται ως υπακοή. Υπακοή στο νόμο του Θεού, υποταγή σο θέλημά Του. Αλλά και στις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους ο ταπεινός είναι εύχρηστος εις διακονία, εξυπηρετικός και καταδεχτικός. Δεν ζητάει να υψώσει το άτομά του στα μάτια των άλλων. Κι αν έχει θέση ανώτερη στην κοινωνία, δεν αποφεύγει τη συναναστροφή με τους κατώτερούς του, ούτε χρησιμοποιεί την εξουσία του για ιδιοτελείς σκοπούς. Ακόμα, αναγνωρίζει πρόθυμα την ανωτερότητα των άλλων όπου αυτή υπάρχει και τους αποδίδει τις οφειλόμενες τιμές.

Συμπεραίνουμε, λοιπόν, ότι ο ταπεινός ακολουθεί ακριβώς το πρότυπο που μας άφησε με τη ζωή του ο Κύριός μας, Ιησούς Χριστός.

Ο Άγιος Άνθιμος με τους πνευματικούς αγώνες του, κατόρθωσε να ελκύσει τη χάρη του Θεού και να γευτεί τη μακαριότητα που υποσχέθηκε ο Χριστός σε όσους Τον ακολουθούν.

Ευχηθείτε, σεβασμιότατε, δια πρεσβειών του Αγίου Ανθίμου, να γίνει η σημερινή ημέρα, η αρχή εντονότερου πνευματικού αγώνα, ώστε να ζήσουμε κι εμείς με τη χάρη του Θεού να ζήσουμε κι εμείς με τη χάρη του Θεού την ταπείνωση και συνεπώς και τη μακαριότητα των ταπεινών. Γένοιτο.

Πηγές :

1) Η Καινή Διαθήκη (με σύντομη ερμηνεία) †Π.Ν.Τρεμπέλα, Αδελφότης Θεολόγων «Ὁ Σωτήρ» Αθηναι 2011

2) Αρχιμανδρίτου Σεραφείμ Γ. Παπακώστα « Ἡ ἐπί τοῦ ὂρους ὀμιλία», Αδελφότης Θεολόγων «ἡ Ζωή» έκδοσις Πέμπτη Αθήναι 1972.

3) Βιογραφικά στοιχεία http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/agiologion/osios_an8imos_xios.htm

[Η ομιλία του Διακόνου Εμμανουήλ Γ. Τζιώτη εκφωνήθηκε κατά τη διάρκεια της Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας επί τη μνήμη του Οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Ανθίμου του Χίου στην Ιερά Μονή Παναγίας Βοηθείας Χίου (15 Φεβρουαρίου 2013)]