Εκπαιδευτικό
πρόγραμμα
3ου Γυμνασίου Χίου
Τα Εκκλησάκια της περιοχής του Σχολείου μαςΣυντονιστές Προγράμματος
κ.Στακιά Β. κ.Ρωξάνα Μ. κ.Φλάμος Ν.
Χίος 2012
ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
1. Να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές σε θέματα τοπικής ιστορίας.
2.Να τους μυήσει στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική και αγιογραφία .
3. Να μελετήσει παραδόσεις και γραπτές πηγές σχετικές με τα εκκλησάκια της περιοχής του σχολείου
•4. Να εδραιώσει στη συνείδηση των μαθητών την πεποίθηση ότι η Χίος είναι το κατεξοχήν αγιονήσι ,τόπος μαρτύρων και οσίων.
Ο ΙΕΡΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΒΙΚΤΩΡΩΝ
Ο Μητροπολιτικός Ναός των Αγίων Βικτώρων περιβάλλει όλα τα εκκλησάκια στην επικράτειά του . 
• Η Μητρόπολη της Χίου (Άγιοι Βίκτωρες) δεσπόζει επιβλητική και μεγαλοπρεπής στο κέντρο της πόλης, δίπλα στη βιβλιοθήκη Κοραή. H ημέρα της εορτής της συμπίπτει με την επέτειο της απελευθέρωσης της Χίου από τους Τούρκους (11η Νοεμβρίου 1912). Στη θέση της Ιεράς Μητρόπολης υπήρχε παλαιότερη εκκλησία που είχε κτισθεί από τους Γενουάτες, στη μνήμη του Αγίου Βίκτωρος, μόλις κατέλαβαν τη Χίο.
Ο Γενουατικός ναός πυρπολήθηκε από τους Τούρκους, κατά τη σφαγή του 1822.
Ξανακτίσθηκε σε ρυθμό βασιλικής και ανακηρύχθηκε ως Μητροπολιτικός ναός της Χίου το 1838, μετά την ολοσχερή καταστροφή που είχε υποστεί η πόλη και οι εκκλησιές της.
Καταστράφηκε ξανά, κατά το φοβερό σεισμό του 1881 που ισοπέδωσε το νησί και ξανακτίσθηκε το 1888, σε βυζαντινό ρυθμό.
Αξιοπρόσεκτη είναι η βοτσαλωτή αυλή (λιλαδωτό) με τα θαυμάσια σχέδια (πρωτοχριστιανικές παραστάσεις, παραδείσια τοπία, γεωμετρικά σχήματα κλπ.), φτιαγμένη με παραδοσιακή τοπική τεχνοτροπία, η οποία απαντάται σε πολλά αρχοντικά του νησιού και μαρτυρεί το μεράκι, αλλά και την ευλάβεια των τεχνιτών της εποχής.
ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΓΑΖΙΩΤΙΣΣΑ
Ονομάστηκε Μαγαζιώτισσα , επειδή βρίσκεται στην Απλωταριά , που είναι ο εμπορικός δρόμος της Χίου και είναι συντεχνιακή των εμπόρων της Απλωταριάς .
Εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου .
Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑΣ
Το αρχικό κτίσμα του ναού ανεγέρθηκε προς τιμήν του Αγίου από χιακό γένος των Μαξίμων . O Άγιος Σπυρίδων βρισκόταν περίπου στον ίδιο χώρο που είναι οικοδομημένο και το σημερινό εκκλησάκι και ήταν παραθαλάσσιο.
Το ερείπιο του Αγίου Σπυρίδωνος των Μαξίμων ανακαινίστηκε κατά την περίοδο που μεσολάβησε μέχρι το φοβερό σεισμό του 1881,που σχεδόν ισοπέδωσε το νησί .
Σε κάποια στιγμή έπαψε να φέρει το όνομα του Αγίου και άρχισε να τιμάται στο όνομα της Παναγίας .
Έτσι μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980 το εκκλησάκι ήταν γνωστό ως Παναγία Λαμπρινούσαινα, όταν ο εφημέριος του Μητροπολιτικού Ναού π. Στυλιανός Μανόλης επισκεύασε το ναό ξαναδίνοντάς του το αρχικό όνομα του Αγίου Σπυρίδωνα .
Το δάπεδο είναι καλυμμένο από τετράγωνα πλακάκια που στην επιφάνειά τους φέρουν σχήματα ώστε ανά τέσσερα ενωμένα να σχηματίζουν αστέρι ή σταυρό με διπλές ακτίνες.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
• Το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στην οδό Ιωάννου Τσελεπή.
• Αναφέρεται ότι εκεί μαρτύρησαν οι τρεις Σπετσιώτες Άγιοι Νικόλαος, Σταμάτιος και Ιωάννης .
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ MAΓΑΖΙΩΤΙΣΣΗΣ
Επίσης υπάρχει άλλο ένα παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο που βρί σκεται στην οδό Μαγαζιώτισσας .
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
• Παλαιότερα ήταν ιερά μονή ,αλλά είναι άγνωστο πότε και από ποιον ιδρύθηκε .
• Πολλά στοιχεία συγκλίνουν ώστε η ίδρυσή της να τοποθετηθεί στις αρχές του 17ου αι. Ονομάζεται ακόμα και μονή Αγίου Γεωργίου της Πηγάδας από τη μεγάλη πηγάδα που βρισκόταν στην οδό Φιλίππου Πασπάτη .
• Ωστόσο ο ναός του Αγίου Γεωργίου Απλωταριάς πιθανότατα να είναι ο τόπος όπου βασανίστηκε και κάηκε στην πυρά στις 24 Ιουλίου 1635 ο Άγιος Θεόφιλος ο Ζακύνθου.
•• Από το 1835 μέχρι το 1839 το καθολικό της μονής χρησιμοποιήθηκε σαν πρώτος μετεπαναστατικός Μητροπολιτικός Ναός,επειδή δεν υπέστη σοβαρές ζημιές απο την καταστροφή του 1822,αφού κανένας απο τους ναούς στην πόλη δεν έμεινε ''αβλαβής και ανέπαφος''από την καταστροφή και τους εμπρησμούς,ούτε κανένας απο τους πυρποληθέντες και κατεστραμμένους είχε ανακαινισθεί.
• Κατά τους ιστορικούς ο ναός του Αγίου Γεωργίου Απλωταριάς ήταν μονόκλιτη βασιλική, λαμπρός περικαλλής ναός με πλούσιο διάκοσμο.
• Με το σεισμό του 1881 κατέστη ετοιμόρροπος και ακατάλληλος για την σύναξη των χριστιανών.Έτσι,το 1887 με απόφαση των Κοινοτικών Αρχών της πόλης κατεδαφίστηκε.
• Τα Ιερά Σκεύη του παλαιού ναού δωρήθηκαν σε άλλους ναούς.
• Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Απλωταριάς κανένα ίχνος δεν διαφυλάσσει.
• Στο χώρο του Ιερού Βήματος του Ναού κτίστηκε το 1887 ο σημερινός μικρός ναός του Αγίου Γεωργίου.
• ΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ .
Βρίσκεται στην οδό Φίλιππου Αργέντη . Ήταν μεγάλος ναός και η είσοδός του βρισκόταν στην οδό Απλωταριάς , η οποία τότε λεγόταν οδός Τσικαλιού .
Μετά την καταστροφή του 1822 και το φονικό σεισμό του 1881 ο ναός συρρικνώθηκε .
• ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ ΚΑΜΠΑΝΑΣ
Ο Ταξιάρχης της Καμπάνας βρίσκεται στην οδό Μυκκιάδων .
• Ονομάζεται έτσι επειδή στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν η μοναδική εκκλησία που επιτρεπόταν να χτυπάει την καμπάνα της . Υπήρξε παλαιότερα και μητροπολιτικός ναός της Χίου . Είχε ψηφιδωτά μεγάλης αξίας, τα οποία καλύφθηκαν από τα νεότερα χτίσματα της περιοχής.
ΑΓΙΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ
• Ιδιωτικός ναός που βρίσκεται στην οδό Μαγαζιώτισσας και λειτουργείται την ημέρα της εορτής του Αγίου , την 14 Μαίου .
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ
Ανατολικά από το σημερινό Μητροπολιτικό ναό βρίσκεται το παρεκκλήσιο του Σωτήρος Χριστού .
Εκεί βρισκόταν η Ιερά Μονή του Προφήτη Δανιήλ ή του Σωτήρος Χριστού .
Άγνωστο είναι αν ήταν ανδρική ή γυναικεία .
ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ
Ο Ναός του Προφήτη Ηλία είναι ένας πολύ μικρός ναός που βρίσκεται στην οδό Ψυχάρη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Προφορική Μαρτυρία εφημερίου Ιερού Μητροπολιτικού Ναού πατρός Στυλιανού Μανόλη .
2.Βασιλείου Βοξάκη , Θεολόγου , άρθρο στην εφημερίδα ΠΡΟΟΔΟΣ για τον Άγιο Σπυρίδωνα
3. Πόπης Χαλκιά Στεφάνου , Τα μοναστήρια της Χϊου
4. Ιωάννη Ανδρεάδη , Ιστορία της εν Χίω Ορθοδόξου Εκκλησίας
Η ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Κωνσταντά Μ. , Κούρτης Ν. , Γκίνη Μ. , Βορριά Δ. , Τριανταφυλλάκη Ι., Παπασπανούδης Αντ. , Σελάλα Μ., Αναστασιάδη Ελ. , Καρδαμύλα Ελ., Πλουμής Ν., Ξυλάς Ευαγ., Μπαλίου Αλ., Σερέπας Ν., Άλλα Ρ. , Γιαννιώδης Σ., Μπουρνιά Ελ., Νιονάκη Ευαγ., Επιτροπάκης Κ., Λιός Στ., Τάντος Φ.
ΣΗΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΣΤΟ ΟΜΗΡΕΙΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΧΙΟΥ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ 15Η ΜΑΙΟΥ
•
Την περασμένη Κυριακή 23
Δεκεμβρίου, παιδιά απ’ το Κατηχητικό σχολείο της ενορίας του Αγίου Νικολάου
(Νησί) Βροντάδου, επισκέφθηκαν την ιματιοθήκη Αγάπης της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου,
που στεγάζεται στην Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου Κλειδούς Βροντάδου, προκειμένου και
αυτά με την σειρά τους να συμβάλουν στο πολύτιμο έργο της Ι.
Μητροπόλεως.
